Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Burcanismo u Ak Jang ye una relichión mesianica que ha floreixito entre os pueblos de Gorno Altai entre 1904 y 1930. D'alcuerdo con o burkhanismo un día tornará Oirat Khan, l'antecesor eponimo d'os mongols occidentals u oiratos, que creyoron un antigo imperio en Dzhungaria, vencerá a los rusos y tornará a libertat a los altaicos. Tanto o gubiernL'zarista como o gubierno sovietico han desconfiato d'o burkhanismo, estando prohibito en os periodo comunista.

O burkhanismo da importancia a la literatura epica tradicional pero no vei con buenos uellos a fegura d'o xamán.

Orichen editar

En abril de 1904 Chel Chelpan (u Chot Chelpanov) y a suya filla adoptiva Chugul Sarok Chandyk tenioron visions d'un caballer vestito de blanco montato a caballo. Esta fegura, a qui posoron Ak-Burcán, ("Burcán Blanco") anunciaba a inminent plegata d'Oirat Khan. Chet y Chugul reunioron a mils d'altaicos pa fer trobadas relichiosas con rezos, a lo prencipio en a val de Tereng.

Os rusos i veyoron un periglo y reprimioron brutalment a los burkhanistas. Chet y Chugul fuoron arrestatos y dimpués en 1906 los posoron en libertat dimpués que se veyese que o burkhanismo no yera una amenaza pa o gubierno zarista.

O investigador Andrei A. Znamenski compara o Burkhanismo con atros movimientos de revitalización relichiosa que han amaneixito en tot o mundo, como por eixemplo a Ghost Dance ("danza d'os espritos") d'os indios norteamericans u o culto a lo Cargo d'os melanesios. Znamenski opina que o principal factor de motivación ye o temor por o desplazamiento por os colons rusos, a rusificación, ser obligatos a pagar impuesto y a conscripción en a mesma base que os campesins rusos.