Bretanya (rechión historica)

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

A rechión historica de Bretanya (Breizh en bretón, Bertaigne en galó, Bretagne en francés) ye una provincias historica de Francia que estió independient d'iste país durant muitas anyadas.

Bretanya Breizh - Bertaigne
Rechión historica de Francia
Bandera Escudo
Entidat  • Estato	Rechión historica Francia
Capital	Naoned
Idioma oficial  • Luenga propia  • Atros idiomas	Francés Bretón y galó Petavín-santonchés
Superficie  • Total	34 022 km²
Población  • Total (2016)  • Densidat	4 687 381 hab. 126,50 hab/km²
Chentilicio	Bretón/a
Himno nacional	Bro gozh ma zadoù
Lema nacional	Potius mori quam fœdari¹ (latín) Kentoc'h mervel eget bezañ saotret¹ (breton)
Situación en Europa
1 ¹ Antis a muerte que a deshonor

Ye una peninsula situata a l'ueste de l'actual Francia, (peninsula de Bretanya u peninsula armoricana), que dentra en l'Oceano Atlantico, con o Canal d'a Manga a o norte, a Mar Celta a l'ueste, y o Golfo de Bizcaya a o sud, con una superficie d'arredol de 4.300.000 habitants en arredol de 34.000 km², con una densidat de población de 126,50 hab/km².

Ye considerata como una d'as seis nacions celtas, y a suya luenga historica ye o bretón, una luenga celta que no ye descendient de l'idioma galo u atra luenga celtica continental, sino que plegó ta Bretanya en os zaguers intes de l'Imperio Romano dende a isla de Bretanya cuan os pueblos chermanicos invadioron l'antiga provincia romana, y fa parte d'as luengas britonicas, como o cornuallés, o cumbrico y o picto.

Cuan plegoron a Bretanya os refuchiatos britans, bi establioron reinos independients, reunitos en o sieglo IX en un reino de Bretanya, que se convertió por circunstancias historicas en un ducau de Bretanya que reconoixeba febles dependencias feudals con o reino de Francia, dica convertir-se en 1532 en un estato independient con una unión personal con Francia. No estió dica 1790, dimpués d'a Revolución francesa y a creyación d'os departamentos como a base d'o sistema administrativo francés, que Bretanya se convertió en un conchunto formato por 5 departaments. Sindembargo, cuan en 1972 s'establioron as rechions de Francia, una parte de Bretanya fue separata d'o resto y fue integrata en a rechión francesa de Países d'a Loira, encluyendo a suya capital historica, Naoned u Naunnt (Nantes en francés), encara que bi habió una gran oposición en os territorios segregatos. O resto d'o país, con cuatro departamentos, ye l'actual rechión de Bretanya.

O suyo nombre en bretón, Breizh ([brɛjs] en bretón KLT, [brɛχ] en bretón gwened), s'escribe con «ZH» ta aproximar l'antiga grafía d'o norte y de l'ueste (Breiz) con a grafía d'o sud (Breih). «Breizh» a sobén s'abrevia como BZH.

Cultura de Bretanya

En Bretanya bi ha una rica literatura oral con elementos mitolochicos celtas a vegatas coincidents con Galas y Bretanya. A sobén os dioses y heroes pagans y dica personaches historicos han estato cristianizatos como santos que no reconoixe a ilesia catolica. Tot esto constituye a mitolochía bretona.

Simbolos de Bretanya

• Trisquel

Se veiga tamién

• Comarcas de Bretanya

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre Bretanya.
• Pachina web d'o Concello Cultural de Bretanya.
• Dossiers electronicos d'o Inventario cheneral: Patrimonio arquitectonico y moviliario de Bretanya.
• Historia de Bretanya.
• Historia y etimolochía d'as comunas de Bretanya.
• Douaroniezh Breizh / Cheografía de Bretanya.
• Historia d'as banderas de Bretanya.
• Pachina web oficial d'o Castiello d'os duques de Bretanya.
• Patrimonio dichital de Bretanya.